نویسنده: دکتر اسماعیل نوری

درمان عقب رفتگی زانو

عقب رفتگی یا همان هایپر اکستنشن هنگامی هست که مفصل زانو بیش از حد به سمت عقب خمیده شده باشد. این حالت باعث ایجاد زانو درد، ورم زانو و ناپایداری زانو می شود و انواع فعالیت های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. زمانی که زانو به عقب میرود فشار زیادی بر روی ساختار زانو از قسمت پشت زانو وارد می شود. اگر درمان عقب رفتگی زانو با تاخیر انجام شود امکان بروز عوارض برای زانو بیشتر می شود.

در موارد شدید فرد دچار کشیدگی زانو و رباط زانو به صورت ناقص یا کامل پاره می شود. اگر عقب رفتگی زانو درمان نشود باعث بی ثباتی زانو در مدت طولانی میشود. ما در این مقاله در مورد اکستنشن یا عقب رفتگی زانو علائم، عوارض و روش های درمان عقب رفتگی زانو صحبت می کنیم. برای دریافت درمان صحیح برای عقب رفتگی زانو باید از متخصص زانو در تهران کمک گرفت. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

زانو

مفصل زانو بزرگترین مفصل بدن انسان است. زانو درد هم مشکلی و شایع و رایج درمیان درد مفاصل هست. این یک مفصل سینوویال از نوع لولایی است که عمدتاً امکان خم شدن و بازشدن (و درجه کمی از چرخش داخلی و جانبی) را فراهم می کند. این مفصل از طریق اتصالات بین کشکک، استخوان ران و درشت نی ایجاد می شود. سطوح مفصلی با غضروف هیالن پوشیده است. 2 عدد مینیسک و رباط صلیبی داخل مفصل زانو هستند و در ساختمان و عملکرد زانو بسیار مهم می باشند.

کشکک زانو در داخل تاندون عضله چهارسر ران ران قرار دارد. کشکک تکیه‌گاهی برای افزایش قدرت بازکننده زانو فراهم می‌کند و به عنوان یک ساختار تثبیت‌کننده عمل می‌کند که نیروهای اصطکاک وارد شده بر استخوان ران را کاهش می‌دهد.

مینیسک

منیسک های داخلی و جانبی حلقه های فیبروغضروفی هستند که در داخل مفصل زانو قرار دارند. مینیسک دو عملکرد اصلی را انجام می دهد :

  • سطح مفصلی تیبیا را عمیق می کند : باعث افزایش پایداری مفصل می شود.
  • به عنوان ضربه گیر عمل می کند : سطح سطح را افزایش می دهد تا نیروهایی که در سراسر مفصل منتقل می شود را از بین ببرد.

رباط ها

رباطهای اصلی مفصل زانو عبارتند از :

  • رباط کشکک : ادامه تاندون چهارسر ران در پایین کشکک به توبروزیته تیبیا متصل می شود.
  • رباط های جانبی : دو رباط تسمه مانند، آنها برای تثبیت حرکت لولای زانو عمل می کنند و از حرکت بیش از حد داخلی یا جانبی جلوگیری می کنند
    • رباط جانبی داخلی : رباط پهن و مسطح که در سمت داخلی مفصل یافت می شود. به صورت پروگزیمال به اپی کندیل داخلی استخوان ران و در قسمت دیستال به کندیل داخلی استخوان درشت نی متصل می شود.
    • رباط جانبی خارجی : نازک تر و گردتر از رباط جانبی داخلی، از نزدیک به اپی کندیل جانبی استخوان ران و دیستال به فرورفتگی در سطح جانبی سر فیبولار متصل می شود.

رباط صلیبی

  • رباط های متقاطع : این دو رباط استخوان ران و درشت نی را به هم متصل می کنند. با انجام این کار، آنها از یکدیگر عبور می کنند، از این رو اصطلاح “صلیبی” (لاتین به معنای شبیه صلیب) است.
      • رباط صلیبی قدامی : در ناحیه بین کندیل قدامی استخوان درشت نی می چسبد و در آنجا با منیسک داخلی ترکیب می شود. به سمت عقب بالا می رود تا به استخوان ران در حفره بین کندیل متصل شود. از دررفتگی قدامی تیبیا روی استخوان ران جلوگیری می کند.
      • رباط صلیبی پشتی : در ناحیه بین کندیل خلفی تیبیا متصل می‌شود و به سمت قدامی بالا می‌رود تا به کندیل فمورال قدامی میانی متصل شود. از دررفتگی خلفی تیبیا روی استخوان ران جلوگیری می کند.

بورس های اطراف زانو

بورس یک ساختار کیسه مانند است که حاوی مقدار کمی مایع سینوویال است. عملکرد آن کاهش اصطکاک بین تاندون ها، استخوان و پوست در حین حرکت است. چهار بورس اصلی در مفصل زانو وجود دارد :

  • بورس فوقانی کشکک : بین عضله چهارسر ران و استخوان ران قرار دارد.
  • بورس روی کشکک : بین راس کشکک و پوست قرار دارد.
  • بورس زیر کشکک : تقسیم به عمقی و سطحی. بورس عمیق بین استخوان درشت نی و رباط کشکک قرار دارد. سطحی بین رباط کشکک و پوست قرار دارد.
  • بورس نیم غشایی : در قسمت داخلی مفصل زانو، بین عضله نیمه غشایی و سر داخلی گاستروکنمیوس قرار دارد.

انواع عقب رفتگی زانو

انواع هایپر اکستنشن یا عقب زدگی زانو را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

  • یک عقب زدگی زانو به دلیل آسیب به زانو
  •  دو عقب رفتگی زانو بر اثر سندرم ژنوکورواتوم

در عقب زدگی زانو بر اثر آسیب به زانو، عقب زدگی زانو نتیجه ی آسیب دیدگی و وجود می‌آید و زانو به‌صورت لحظه‌ای دچار عقب رفتگی می‌شود. این عقب رفتگی معمولا موقتی هستند و در عرض چند هفته یا چند ماه بهبود می یابد. سندرو ژنو رکورواتوم، در این سندروم هرگاه فرد پاهای خود را صاف میکند به طور مادرزادی به عقب نمی رود این شرایط ممکن است زانو به عقب میرود و باعث سستی و و دردهای مختلفی می شود.

علت عقب رفتگی زانو چیست؟

Knee hyperextension

هایپراکستنشن زانو وضعیتی است که در آن مفصل زانو بیش از دامنه حرکت طبیعی خود به سمت عقب خم می شود. این می تواند به دلیل ضربه، مانند زمین خوردن یا آسیب ورزشی یا ناشی از شلی مفاصل زمینه ای یا عدم تعادل عضلانی باشد.

عوامل مختلفی ممکن است باعث عقب رفتگی زانو شوند. فرد دچار خوردگی زانو شوند. عقب رفتگی زانو ممکن است در نتیجه ی یک‌ آسیب دیدگی عادی در فرد باشد هر چیزی میتواند باعث عقب زدگی زانو شود. در ادامه از علل شایع عقب زدگی زانو را بیان می کنیم:

فرود از ارتفاع و عدم حفظ تعادل به هنگام پایین آمدن ممکن است باعث عقب رفتگی زانو شود. اگر فرد در حالت صاف بودن فرود بیاید ممکن است دچار عقب زدگی زانو شود.

تکل های ورزشی که به قسمت جلوی زانو برخورد کنند می توانند مفصل زانو را به عقب راند و باعث هایپر اکستنشن زانو شود.

اسکی، اگر قسمت جلوی اسکی با چیزی مثل توده برف برخورد نماید معمولا بدن اسکی باز به سمت جلو پرتاب می شود و پاهای او در جای خود ثابت باقی می‌ماند این حالت مخصوصاً اگر فیکس های پای اسکی باز باز نشوند ممکن است باعث عقب زدگی زانو شود.

دویدن: اگر به هنگام دویدن به یکباره و کاملاً ناگهانی زانوی قفل کند بدن شما در وضعیت قرار می گیرد که بیشترین فشار بر روی یکی از پاهای شما وارد می شود و یا اگر به هنگام دویدن پاهای فرد روی زمین گیر کند مثلاً در سوراخ گیر کند و یا از کفش های ورزشی میخ دار استفاده نمایید ممکن است باعث عقب زدگی زانو شود.

حرکت آنی به سمت جلو، در این شرایط اگر پاها ثابت باشند احتمال عقب زدگی زانو شدید وجود دارد.

علائم و نشانه های عقب زدگی زانو چیست؟

علائم شامل درد، تورم، بی ثباتی و مشکل در تحمل وزن روی پای آسیباست. نشانه ها بسته به شدت فشار، میزان عقب رفتگی زانو و آسیب بر ساختار زانو متفاوت هست. از شایع ترین علائم آسیب های عقب زدگی زانو یا هایپر اکستنشن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

بی ثباتی زانو

پس از عقب زدگی زانو مفصل زانو به هنگام ایستادن یا راه رفتن دردناک می شود که ممکن است شما احساس کنید با های آن کاملاً خم شده راه می روید و یا توانایی ایستادن را ندارید. این حالت معمولا نشان دهنده این است که یک یا چند لیگامان زانو و غالبا لیگامان صلیبی قدامی پاره شده است.

  • محدودیت حرکات زانو 

در عقب زدگی زانو به دلیل انباشت مایعات در مفصل در دامنه حرکات زانو محدود میشود. و نمی تواند به درستی زانوی خود را حرکت دهد. وقتی شدت ورم زانو بیشتر است حرکت زانو سخت‌تر می‌شود.

  • درد زانو

پس از آسیب دیدگی زانو ایجاد درد زانو یکی از علائم شایع است؛ این درد می تواند خفیف و شدید و یا در قسمت پشت زانو و یا در ساختارهای قدامی زانو آسیب دیده احساس شود. این درد معمولاً به صورت سوزش در قسمت جلوی زانو احساس میشود.

  • پارگی رباط ها

هم در آسیب دیدگی های جزئی که در آن آسیب کمتری به ساختار زانو وارد شده است و هم در آسیب های متوسط و شدید که آسیب‌های بیشتری به ساختار زانو وارد شده و امکان پاره شدن رباط ها و غیره وجود دارد.

  • ورم و کبودی زانو

ورم کبودی زانو یکی دیگر از علائم شایع در عقب زدگی زانو می باشد چنانچه یکی از رباط ها به طور کامل پاره شود در این صورت در عرض یکی دو ساعت زانو کبود میشود و گاهی شدت آن هم زیاد است. اگر شدت آسیب دیدگی خفیف باشد مساله کشیدگی درجه یک یا دو رباط یا ورم و کبودی در طی ۲۴ الی ۴۸ ساعت آینده کمتر می‌شود به گونه‌ای که به صورت نسبتا خفیف ظاهر می گردد.

  • صدا دادن زانو

یکی دیگر از علائم عقب زدگی زانو صدا دادن زانو می باشد. حس سوزش معمولاً بیانگر پارگی یکی از رباط ها است، در بیشتر موارد لیگامان صلیبی قدامی پاره می شود و باعث ورم زانو می گردد.

درمان هایپر اکستنشن زانو

روش های درمان عقب زدگی زانو 

برای عقب زدگی زانو روش های درمانی مختلفی با توجه به شدت درد و عوامل موثر در ایجاد عقب زدگی زانو تجویز میشود در ادامه بهترین روش های درمانی را برای درمان عقب زدگی زانو یا هایپر اکستنشن بیان می کنیم:

  • استفاده از یخ 

استفاده از یخ در فواصل معین در بر روی زانو باعث کاهش درد و تورم می شود. هرچه زودتر ورم زانو فروکش کند توانایی حرکت زانو هم زودتر بهبود می‌یابد. نحوه گذاشتن یخ بر روی زانو اهمیت بسیاری دارد ماندن یخ مدت زیادی بر روی زانو و تماس مستقیم باعث بدتر شدن اوضاع می شود.

  • مراقبت و استراحت 

مراقبت از زانو از وارد شدن آسیب های بیشتر و مشکلات دیگر جلوگیری میکند. می توانید از زانوبند و بریس ها استفاده کنید که از فشار بیشتر بر زانوی شما و ایجاد آسیب های دیگر جلوگیری شود. همچنین به علت کشیدگی رباط زانو عقب زدگی زانو می تواند باعث شل شدن عضله شود، به عبارت دیگر فرد در معرض خطر آسیب های بزرگتری در قسمت زانو قرار می‌گیرد. لذا مراقبت از خود در برابر صدمات بیشتر اهمیت زیادی دارد. بهتر است از ورزش پرهیز کنید تا درد و ورم زانوی شما فروکش نماید، البته این به این معنا نیست که فعالیتی نداشته باشید؛ ورزش های سبک باعث انعطاف پذیری و تقویت زانو می‌شوند و به کاهش ورم زانو هم کمک می کند. هنگام استراحت زانوی خود را در حالت کاملاً صاف نگه دارید زیرا مانع از خشک شدن و سفت شدن آن می شود.

  • بالا گرفتن پاها

بالا گرفتن پاها به هنگام استراحت باعث کاهش ورم زانو میشود در این حالت زانو از تکیه گاه برخوردار است و از آنجا که در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب قرار دارد بیشترین بهره را میبرد. اگر پاهای خود را بالا بگیرید جاذبه زمین به دور شدن مایعات از آن کمک می کند می کند و مایعات وارد سایر قسمت های بدن می شوند.

  • استفاده از دارو

داروهای استروئیدی و غیر استفاده برای کاهش درد و ورم زانو و همچنین برطرف شدن التهاب تجویز می شوند.

  • عمل جراحی

چنانچه با استفاده از تجویز دارو و فیزیوتراپی زانو و انجام و تمرین های ورزشی عقب زدگی زانو برطرف نشود، عمل جراحی آخرین گزینه ای است که پزشک و بیمار به آن فکر می‌کنند. به عنوان مثال چنانچه رباط صلیبی قدامی بر اثر عقب زدگی زانو پاره شود شاید برای ترمیم تاندون پاره شده نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد. در این شرایط با توجه به شدت پارگی یا رباط ترمیم می شود و یا به کمک پیوند رباط دیگری جایگزین میشود.

دکتر اسماعیل نوریمشاهده نوشته ها

Avatar for دکتر اسماعیل نوری

دانش آموخته دوره تخصص طب فیزیکی و توانبخشی در دانشگاه علوم پزشکی ایران، با 18 سال تجربه بالینی و مطب

3 نظر

  • دختر ۸ ساله من توی ورزش دچار شکستگی و عقب زدگی زانو شد. بعد از ۵ ماه هنوز درست راه نمیره. و میشله. دکتر گفت رشدش تا الان مشکل نداره و عقب زدگیش بعد از بلوغ جراحی میخواد. آیا با ورزش و فیزیوتراپی قابل اصلاح نیست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *