نویسنده: دکتر اسماعیل نوری

سندرم پلیکا

سندرم پلیکا به عنوان یک اختلال دردناک در عملکرد زانو ناشی از چین های سینوویال ضخیم و ملتهب پلیکا تعریف می شود. غشای سینوویال زانو پوشش داخلی مفصل را تشکیل می دهد ممکن است دارای چین باشد که این چین پلیکا نامیده می شود. پلیکا نواری از بافت ضخیم است که از کپسول مفصل امتداد می یابد، پلیکا ملتهب یا تحریک شود، باعث سندرم پلیکا می شود که  موجب درد زانو می شود.

پلیکا ها غشاهای قفسه مانندی هستند که در طول رشد جنینی بین کشکک زانو و مفصل استخوان ران و ساق تشکیل می شوند. به طور معمول، پلیکاها جذب می شود و یک حفره زانو باقی می ماند. با این حال، در حدود 50٪ از افراد، بافت به طور کامل جذب نمی شود و در نتیجه در زانوی فرد پلیکا وجود دارد. ماهیت الاستیک پلیکا اجازه حرکت طبیعی زانو را بدون محدودیت می دهد. با این حال، حرکات مکرر زانو یا ضربه به زانو می‌تواند باعث تحریک و التهاب پلیکا شده و سندرم پلیکا ایجاد شود.

سندرم پلیکا

سندرم پلیکاپلیکا ها ساختارهای طبیعی در مفصل زانو هستند و نتایج کالبد شکافی نشان می دهد که پلیکا در 50٪ افراد وجود دارد. چهار پلیکا معمولی مختلف وجود دارد. اینها شامل بالای کشککی، زیر کشککی، داخلی و جانبی هستند. غیر معمول نیست که یک بیمار بیش از یک پلیکا داشته باشد.
توجه به این نکته ضروری است که همه پلیکا ها باعث درد نمی شوند. لایه های طبیعی پلیکا می توانند ملتهب شوند و منجر به یک پلیکا سفت و فیبروتیک شوند که ممکن است در طول خم شدن زانو به کشکک و استخوان ران برخورد کند و باعث درد شود. با این حال، همه پلیکاها علامت دار نیستند.
پلیکای داخلی به دلیل موقعیت آناتومیکی که دارد، شایع ترین پلیکای درگیر است. سندرم پلیکا اغلب در اثر استفاده بیش از حد از زانو ایجاد می‌شود و افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که در فعالیت‌هایی با خم شدن و اراست شدن مکرر زانو، مانند دوچرخه‌سواری، دویدن، ورزش‌های گروهی، ژیمناستیک، شنا و قایقرانی شرکت می‌کنند. این وضعیت به ویژه در بین ورزشکاران نوجوان شایع است.

علائم سندرم پلیکا

سندرم پلیکا

سندرم پلیکا می تواند علائم مختلفی از جمله درد زانو ، صدا دادن زانو، ورم زانو ، کاهش محدوده حرکت زانو، درد متناوب قسمت داخلی یا میانی زانو، بی ثباتی و قفل شدن مفصل ایجاد کند. سندرم پلیکا در نوجوانان، جوانان و زنان شایع تر است.

بیماران اغلب گزارش می دهند که علائم به طور ناگهانی در طول فعالیت بدنی ظاهر می شوند و به تدریج بدتر می شوند. درد معمولا متناوب، ناراحت کننده است و می تواند با فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله، چمباتمه زدن، حالت چهار زانو یا خم شدن طولانی زانو تشدید شود.

علائم سندرم پلیکا اغلب از سایر شرایط داخل مفصلی و اختلالات زانو قابل تشخیص نیستند. درد می تواند در ناحیه بالایی یا میانی کشکک باشد و ممکن است در حین خم شدن و راست شدن زانو صداهایی شنیده شود. انقباض چهار سر ران نیز می تواند باعث درد شود. بیماران مبتلا به سندرم پلیکا اغلب هنگام راه رفتن روی پله ها یا سراشیبی ها احساس بی ثباتی می کنند.

تشخیص سندرم پلیکا

سندرم پلیکا

تشخیص بالینی هست و با شرح حال و معاینه صورت می گیرد. معمولا بیمار با درد زانو در ناحیه کنار کشکک در قسمت داخلی زانو مراجعه می کند. ممکن هست طناب ضخیم شده در معاینه لمس شود. 

سوابق بیمار ممکن است شامل یک آسیب پیچشی یا یک ضزبه باشد یا سابقه آسیب و یا تروما وجود نداشته باشد. دلایل ثانویه پلیکا وجود دارد که باید هنگام اخذ شرح حال تاریخچه بیمار در نظر گرفته شود. اینها عبارتند از همارتروز(خونریزی به داخل مفصل) ثانویه به هموفیلی، ضایعات داخل مفصلی و آرتریت روماتوئید.

در معاینه فیزیکی، ممکن است یک نوار محکم در زیر پوست قابل لمس باشد که ممکن است به لمس حساس باشد. در این صورت، زانوی طرف مقابل باید معاینه شود تا ببینیم که آیا پلیکا باعث حساسیت به لمس در آن زانو نیز می شود یا خیر. سایر یافته های معاینه فیزیکی ممکن است شامل ورم زانو، همسترینگ و عضله چهار سر ران سفت باشد. دو تکنیک معاینه فیزیکی می تواند نشان دهنده سندرم پلیکا باشد.

تصویربرداری پزشکی

رادیوگرافی باید در مواقعی شک به سندرم پلیکا گرفته شود، هرچند که اغلب طبیعی خواهد بود حتی اگر سندرم پلیکا تشخیص داده شود.
کاربرد ام آر آی (MRI) در تشخیص سندرم پلیکا بحث برانگیز است. پلیکا فقط گاهی در ام آر آی آشکار می شود. هنگامی که مایع در مفصل وجود دارد، دیدن پلیکا در ام آر آی آسانتر است. اگر plicae آشکار باشد، آنها با شدت سیگنال پایین ظاهر می شوند. گاهی اوقات می توان پلیکا های علامت دار را در ام آر آی از پلیکا های معمولی متمایز کرد زیرا پلیکا های علامت دار ممکن است ضخیم به نظر برسند و ممکن است سینوویت داشته باشند. این با لایه های معمولی که ممکن است نازک به نظر برسند متفاوت است. در نتیجه، ام آر آی می تواند به عنوان بخشی از برنامه ریزی قبل از عمل مفید باشد و در ارزیابی سایر علل بالقوه زانو درد هم مهم است. 

تشخیص افتراقی

علائم سندرم پلیکا اغلب مشابه بسیاری از علل دیگر زانو درد است.

  • آرتروز
  • سندرم پاتلوفمورال
  • در رفتگی کشکک رانی
  • آسیب مینیسک
  • آرتریت
  • تاندونیت کشکک
  • اختلال عملکرد رباط صلیبی
  • سینوویت ویلونودولار پیگمانته (PVNS)

درمان سندرم پلیکا

سندرم پلیکا

در بسیاری از موارد، سندرم پلیکا را می توان با درمان های غیر جراحی مدیریت کرد. این موارد عبارتند از:

  • استراحت:  از فعالیت هایی که منجر به شعله ور شدن علائم می شود اجتناب کنید.
  • استفاده از کمپرس یخ یا سرد: یخ گذاشتن روی زانو به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. هر سه ساعت یکبار به مدت 15 دقیقه از کمپرس سرد استفاده کنید.
  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) : داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش التهاب و ناراحتی کمک می کنند. البته باید با تجویز پزشک باشد.
  • تزریق استروئید : متخصص زانو  ممکن است تزریق کورتون به داخل مفصل زانو را برای کاهش درد و التهاب زانو توصیه کند.
  • ورزش هایی برای تقویت عضله چهار سر ران: افرادی که عضله چهار سر ران ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سندرم پلیکا هستند. ورزش هایی که عضلات چهارسر ران شما را هدف قرار می دهند می توانند به کاهش خطر کمک کنند.
  • کشش همسترینگ: اگر همسترینگ شما خیلی سفت باشد، می تواند فشار بیشتری را روی جلوی زانوی شما وارد کند. کشش هایی که همسترینگ شما را شل می کند می تواند کمک کند.

حداقل 3 ماه درمان های غیر جراحی قبل از درمان های تهاجمی تر توصیه می شود.

آرتروسکوپی زانو

اگر درمان های غیرجراحی کمکی نکرد، ممکن است به نوعی جراحی به نام برداشتن آرتروسکوپی نیاز باشد. در طول این روش، پزشک یک برش کوچک در زانوی شما ایجاد می کند و یک دوربین کوچک را از طریق آن وارد می کند. ابزارهای جراحی کوچک از طریق برش دوم وارد می شوند تا پلیکا را بتوان تغییر داد یا برداشت.

درمان آرتروسکوپیک یک گزینه مطلوب برای پلیکا های داخلی است که به درمان محافظه کارانه پاسخ نمی دهند.

زندگی با سندرم پلیکا

سندرم پلیکا
یک مطالعه نشان می دهد که اصطکاک بین پلیکا داخلی و کندیل داخلی استخوان ران ممکن است منجر به آسیب غضروف شود. مطالعه دیگری که روی 48 بیمار مبتلا به آرتروز زانو که نیاز به تعویض کامل زانو داشتند، از این موضوع حمایت کرد. 
از طرفی اغلب اوقات، سندرم پلیکا با ورزش و فیزیوتراپی به راحتی قابل کنترل و درمان است. حتی در صورت نیاز به جراحی، این روش نسبت به سایر انواع جراحی زانو کمتر تهاجمی است. لذا پیگیری درمان مناسب امری لازم و مناسب هست. 

سخن پایانی

سندرم پلیکا به صورت درد زانو ظاهر می شود و با شرح حال و معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود. تکنیک های تصویربرداری برای رد سایر شرایط در تشخیص افتراقی بسیار مفید هستند، اگرچه ام آر آی به طور بالقوه در برنامه ریزی قبل از عمل نیز مفید است. درمان اولیه باید مدیریت محافظه کارانه باشد مگر اینکه به آسیب غضروف شک شود، در این صورت انجام آرتروسکوپی قبل از تکمیل درمان محافظه کارانه منطقی است.

بهترین نتایج با سندرم پلیکا زمانی اتفاق می‌ افتد که سایر علل درد جلو زانو رد شوند و درمان محافظه‌ کارانه در اوایل روند بیماری آغاز شود.

امکان ارسال نظر وجود ندارد