گرفتگی ساق پا

گرفتگی عضلات

درد در پاها یک علامت رایج با دلایل مختلف است. ممکن است به دلیل استفاده بیش از حد یا آرتروز ایجاد شود. ممکن است به سادگی دچار گرفتگی عضلانی شوید، همچنین ممکن است پس از نوعی آسیب ورزشی یا به دلیل یک بیماری خاص نیز اتفاق بیفتد. همچنین امکان دارد درد شدید، با حسی مثل درد تیز در پا داشته باشید یا یک درد مبهم، علل پا درد به قسمت های مختلف بدن مربوط می شود که در لیست زیر ذکر شدهآست.

• استخوان ها
• ماهیچه ها
• تاندون ها
• رباط ها
• اعصاب
• رگ های خونی
• بافت های نرم
• مفاصل

درمان درد پا به علت آن بستگی دارد. معمولاً می توانید درد را در خانه درمان کنید. اما اگر درد ناگهانی، شدید یا طولانی مدت دارید، مهم است که به دنبال درمان پزشکی باشید.

گرفتگی عضلات دردهای ناگهانی، غیرارادی و شدید عضلانی است که معمولا در ساق پا و ران رخ می دهد، گاهی اوقات گرفتگی ممکن است باعث اسپاسم پا شود، سفت شدن غیرقابل کنترل. اگرچه زندگی با آن دردناک است، اما گرفتگی در پاها عموما بی ضرر است.

گرفتگی عضلات در پاها می تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. هر چه سن بیشتر باشد، احتمال گرفتگی عضلات پا بیشتر می شود، به این دلیل است که تاندون‌ ها، بافت‌ هایی که ماهیچه‌ ها را به استخوان‌ ها متصل می‌کنند، به طور طبیعی با افزایش سن کوتاه می‌شوند، همچنین زنان بیشتر از مردان دچار گرفتگی عضلانی می شوند. تا 60 درصد از بزرگسالان شب‌ دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوند، همانطور که تا 40 درصد از کودکان و نوجوانان دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوند.

گرفتگی عضلات پا در شب

گرفتگی عضلات پا در شب زمانی اتفاق می‌ افتد که خیلی فعال نیستید، ممکن است از خواب بیدار کنند، دوباره به خواب رفتن سخت تر شوند و در تمام شب احساس درد داشته باشید. ممکن است برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در افراد مسن اتفاق می افتد. از افراد بالای 60 سال، 33 درصد حداقل هر دو ماه یک بار در شب دچار گرفتگی عضلات پا می شوند.

تقریباً هر فرد بالغ 50 ساله و بالاتر حداقل یک بار مبتلا خواهد شد. تقریباً 40 درصد از افراد در دوران بارداری دچار گرفتگی عضلات پا می شوند. پزشکان بر این باورند که این به این دلیل است که وزن اضافی بارداری عضلات را تحت فشار قرار می دهد.

علائم درد و گرفتگی ساق پا

متأسفانه، گرفتگی عضلات ساق و پا خیلی ناگهانی اتفاق می افتد. هیچ علامت هشدار دهنده ای وجود ندارد اما عوامل خطر مانند بارداری و استفاده از داروهایی که گرفتگی عضلات پا را به عنوان یک عارضه جانبی دارند، وجود دارد. اگر می‌ دانید که عوامل خطر خاصی دارید، نسبت به گرفتگی عضلات پا هوشیار باشید.

گرفتگی ساق پا مانند یک عضله منقبض شده است که به صورت یک گره سفت شده است. این می تواند به شدت ناراحت کننده، دردناک یا حتی غیرقابل تحمل باشد. ماهیچه ها در ناحیه ممکن است ساعت ها پس از برطرف شدن گرفتگی درد داشته باشند.

علت درد و گرفتگی ساق پا

علل درد ساق پا بسیار متفاوت است، از گرفتگی عضلات گرفته تا شرایط سلامتی جدی که نیاز به درمان فوری دارند. برخی از گرفتگی‌ های پا بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می‌ افتند. به این گرفتگی های ایدیوپاتیک می گویند. علل احتمالی این گرفتگی های پا موارد زیر هست.

• تحریکات عصبی غیر ارادی
• بخشی از ماهیچه پا خون کافی دریافت نمی کند.
• استرس
• ورزش با شدت زیاد
• بیماری های غدد
• حاملگی
• بیماری عروق محیطی
• کفش نامناسب
• اختلال الکترولیتی و مواد معدنی بدن
• اگر درد عضلانی پا دارید، ممکن است گرفتگی عضلانی نیز را تجربه کنید. نام‌ دیگر گرفتگی عضلات، کرامپ عضلانی هست.
• کم آبی وضعیتی است که زمانی رخ می دهد که بدن آب کافی برای عملکرد صحیح نداشته باشد.
• برخی داروها مانند استاتین ها و دیورتیک ها می توانند باعث گرفتگی عضلات شوند.

آسیب ها

•  کشیدگی عضلانی آسیبی است که هنگام کشیدن یا پارگی عضله اتفاق می افتد. یکی از شایع ترین آسیب ها به خصوص در بین ورزشکاران است.
•  شین اسپلینت زمانی اتفاق می افتد که بافت ها، ماهیچه ها یا تاندون های اطراف استخوان ساق پا (درشت نی) تحریک و ملتهب می شوند.
•  شکستگی استرسی یکی دیگر از آسیب های رایج ورزشی است. زمانی اتفاق می‌ افتد که نیروی مکرر روی استخوان باعث ایجاد یک ترک کوچک شود.
•  تاندونیت، این وضعیت زمانی اتفاق می‌ افتد که تاندون‌ های بین استخوان‌ها و عضلات ملتهب می‌شوند.

جریان خون

•  رگ های واریسی زمانی رخ می دهند که خون در داخل رگ ها برگشت می کند. این باعث می شود زیر پوست بنفش یا آبی به نظر برسند.
• بیماری شریان محیطی (PAD) وضعیتی است که باعث می شود چربی و کلسترول (پلاک) در شریان ها جمع شده و باعث باریک شدن آنها شود.
• ترومبوز ورید عمقی (DVT) زمانی اتفاق می‌ افتد که لخته خون در یک سیاهرگ عمقی وجود داشته باشد، که از جریان مناسب خون در ورید جلوگیری می‌ کند. می تواند یک وضعیت خطرناک باشد، بنابراین باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

مشکلات عصبی

• سیاتیک یک بیماری شایع است که اعصاب پاها، پشت و باسن را درگیر می کند.
• نوروپاتی محیطی گروهی از بیماری های عصبی است که بخش خاصی از سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. می تواند بسیاری از قسمت های مختلف بدن، از جمله پاها را تحت تاثیر قرار دهد.

سایر علت های درد ساق پا

• عدم تعادل الکترولیت زمانی اتفاق می‌ افتد که الکترولیت‌ های بدن خیلی کم یا زیاد باشد. این ممکن است نشانه مشکلی در کبد، قلب یا کلیه باشد.
• آرتریت یک بیماری بسیار شایع است که باعث درد، سفتی و التهاب مفاصل می شود.
• نقرس یکی از انواع آرتریت التهابی است که باعث تورم و درد در مفاصل می شود. زمانی اتفاق می‌ افتد که اسید اوریک در بدن انباشته شود.
• سندرم پای بیقرار این وضعیتی است که در آن هنگام استراحت میل به حرکت دادن پاها دارید.

علت گرفتگی عضلات در شب

• نشستن برای مدت طولانی
• استفاده بیش از حد از عضلات
• ایستادن یا کار بر روی کف بتنی
• داشتن وضعیت بدنی نامناسب در طول روز
• نارسایی کلیه
• آسیب عصب دیابتی
• کمبود مواد معدنی و مشکلات مربوط به جریان خون

داروهایی که باعث گرفتگی عضلات پا می شوند

• استروژن های مزدوج
• کلونازپام
• دیورتیک ها
• گاباپنتین
• ناپروکسن
• پرگابالین
• زولپیدم
• سرترالین
• فلوکستین
• سلکوکسیب

درمان‌های سرطان مانند شیمی‌ درمانی می‌تواند باعث آسیب عصبی شود که ممکن است باعث گرفتگی عضلات پا شود.

چه زمانی نگران گرفتگی عضلات پا باشیم

• پا قرمز و متورم است.
• پا سرد و رنگ پریده است.
• درد پا زمانی که فعال هستید بدتر می شود و با استراحت بهتر می شود
• گزینه های درمانی در خانه کمک نمی کند.
• تب دارید.
•  مصرف هر دارویی که ممکن است باعث درد شود.

به خاطر داشته باشید که اگر از قبل نمی‌ دانستید که هر یک از این شرایط را دارید، گرفتگی عضلات پا ممکن است نشانه‌ ای از ابتلا به این شرایط باشد. اگر فکر می کنید که گرفتگی عضلات نشانه یک موضوع جدی است، همیشه با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

• نارسایی احتقانی قلب
• سیروز کبدی
• دیابت
• صافی کف پا
• هیپوکالمی(کمبود پتاسیم بدن)
• نارسایی کلیه
• استئوآرتریت 
• پارکینسون
• شریان محیطی
• نوروپاتی محیطی

پزشک باید تاریخچه پزشکی، داروها و شرحی از آنچه را که تجربه می کنید بداند. خاص باشید، علائم را به پزشک بگویید.

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص گرفتگی عضلات پا وجود ندارد. اما پزشک احتمالا علائم حیاتی را بررسی می‌ کند و آزمایش‌ های معمولی مانند نمونه‌ گیری از خون و ادرار را انجام می‌ دهد. اینها می توانند نشان دهند که آیا یک بیماری دارید که از آن اطلاعی نداشتید.

ممکن است در حال اتمام یک برنامه ورزشی باشید، یا یک گرفتگی عضلات ممکن است شما را در نیمه شب از خواب بیدار کند. در چنین لحظاتی، متأسفانه، هیچ تزریق جادویی وجود ندارد که بتواند فورا درد را تسکین دهد. با این حال، چند مرحله برای خلاص شدن از شر گرفتگی عضلات پا وجود دارد.

• مفصل بالا و پایین ناحیه گرفته را خم و راست کنید و ناحیه را کشش دهید.
• از دست یا غلتک برای ماساژ عضلات استفاده کنید.
• راه بروید.
• از یک پد گرم کننده یا یک کیسه آب گرم استفاده کنید
• یک کیسه یخ را در یک حوله بپیچید و آن را روی ناحیه بمالید.
• داروهای ضد درد مصرف کنید برای کاهش درد، ایبوپروفن یا استامینوفن مصرف کنید.
• بالا بردن پس از شروع احساس بهتر شدن گرفتگی، پای خود را نگه دارید.

داروها

هیچ داروی توصیه شده ای وجود ندارد که بتواند 100 درصد از گرفتگی عضلات پا جلوگیری کند. با این حال، برخی از داروهای تجویزی شواهد کمی برای جلوگیری از گرفتگی عضلات پا نشان می دهند.طبق تجویز پزشک معالج خود، ممکن است بخواهید موارد زیر را امتحان کنید.

• دیلتیازم
• وراپامیل
• منیزیم
• گاباپنتین
• ویتامین B کمپلکس
• برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که برای گرفتگی عضلات پا از ویتامین B12 یا منیزیم استفاده کنید.

• تمرینات پا را در طول روز انجام دهید و درست قبل از خواب پیاده روی کوتاه و مختصر یا دوچرخه سواری کنید.
• کشش قبل و بعد از ورزش و درست قبل از خواب عضلات پاهای خود را کشش دهید.
• هر روز شش تا هشت لیوان آب بنوشید. الکل و کافئین زیاد مصرف نکنید.
• نحوه و زمان بندی خوابیدن خود را تنظیم کنید.
• قبل از خواب به آرامی مفصل پا را چند بار خم و راست کنید.
• کفشی بپوشید که مناسب شما باشد و از پاهایتان حمایت کند.
• تمرینات کششی مکرر پا را انجام دهید.

اگر چه گرفتگی ساق پا مشکلی تکرار شونده است خوشبختانه، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای پیشگیری و مدیریت گرفتگی عضلات پا انجام دهید.

بستگی به شخص دارد. برخی از افراد با برنامه های پیشگیری و درمان بهبود می یابند، در حالی که برخی دیگر با مشکل مواجه می شوند. گرفتگی عضلات شما ممکن است بدتر شود و با افزایش سن بیشتر اتفاق بیفتد.

برنامه ریزی کنید.

• یک برنامه پیشگیری که به شما نکاتی در مورد سبک زندگی می دهد تا از بروز گرفتگی عضلات جلوگیری کنید.
• یک برنامه درمانی در لحظه که به شما می گوید در هنگام بروز گرفتگی چه کاری انجام دهید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر گرفتگی عضلات پا به طور غیرقابل تحملی دردناک است، مکرر اتفاق می افتد یا برای مدت طولانی ادامه دارد، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علاوه بر گرفتگی عضلات پا، علائم زیر را داشتید، فوراً با پزشک صحبت کنید.

• گرفتگی عضلات در سایر قسمت های بدن
• درد قابل توجه
• تورم یا بی حسی در پا
• تغییرات پوست پا
• بیدار شدن با گرفتگی عضلات پا
• گرفتگی عضلات پا مانع خواب کافی می شود.
• اختلال مایعات بدن یا عدم تعادل الکترولیت دارید.

اگر نگران هستید که گرفتگی عضلات پا نشانه بیماری جدی زمینه ای است، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

مراجعه به اورژانس

اگر گرفتگی عضلات پا بیش از 10 دقیقه طول کشید یا به طور غیر قابل تحملی دردناک شد، به اورژانس بروید. همچنین، اگر پس از تماس با ماده ای که می تواند سمی یا عفونی باشد، گرفتگی عضلات پا رخ داد. به عنوان مثال، اگر بریدگی بر روی پوست دارید که با خاک برخورد می کند، ممکن است به عفونت باکتریایی مانند کزاز مبتلا شوید. قرار گرفتن در معرض جیوه، سرب یا سایر مواد سمی نیز باید دلیلی برای مراجعه به بخش اورژانس باشد.

تفاوت بین گرفتگی عضلات پا و سندرم پای بی قرار (RLS)

اگرچه هم گرفتگی شبانه پا و هم سندرم پای بیقرار معمولاً در شب یا زمانی که در حال استراحت هستید برای شما اتفاق می افتد، سندرم پای بی قرار درد شدیدی ایجاد نمی کند. سندرم پای بیقرار ناراحت کننده است، اما عذاب آور نیست. این یک احساس خزیدن است که باعث می شود پاهای خود را حرکت دهید. وقتی حرکت می کنید، بی قراری متوقف می شود، اما همچنان ناراحتی وجود دارد.